Họ Vũ làng Đồng Minh

Trang Lễ Động do Vũ Văn Lộc – con cháu Vũ Uy trực tiếp làm trang trưởng. Thân thế và sự nghiệp của Vũ Văn Lộc như thế nào ngày nay chúng ta chỉ có thể biết được qua tài liệu ghi chép của cụ Vũ Duy Chức – nhà giáo – lương y quê ở làng Lễ Động – Nông Cống (nay là làng Đồng Minh, xã Thái Hòa, huyện Triệu Sơn) và những câu chuyện do người dân Lễ Động kể lại: Vũ Văn Lộc là người đã tập hợp được con cháu dòng họ Vũ lập nên sổ đinh, sổ điền, lúc đầu chưa thành thôn mà chỉ là những người thân thích trong dòng họ nên gọi là Tộc Lễ Động. Trang trại của ông có nhiệm vụ chăm lo cày cấy đảm bảo đời sống nhân dân, tích luỹ lương thực, sẵn sàng chi viện sức người sức của cho triều đình khi cần thiết.

Được hưởng lộc của nhà vua, bản thân Vũ Văn Lộc lại là một quan tước được học hành, thông thạo chữ Hán, am tường sử sách, vì thế mà vùng đất trang Lễ Động do ông làm trang trưởng cho đến hôm nay vẫn còn những dấu tích về cải tạo đồng ruộng, mở mang văn hóa, từng bước ổn định quy hoạch xóm làng thành một vùng đất khá trù mật, kinh tế phát triển và có vị trí chính trị khá quan trọng ở vùng phía tây Thanh Hóa thời trung đại.

Trong những công lao của Vũ Văn Lộc phải kể đến phát triển đạo Phật ở vùng đất ông cai quản, ông đã cho xây dựng chùa Lễ Động trên đỉnh núi Thần Đồng. Lúc đầu chùa được dựng lộ thiên để thờ trời Phật. Về sau được xây dựng quy mô và trở thành nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh quan trọng của người dân Lễ Động và nhân dân quanh vùng.

Như vậy, là đến thế kỷ XVII, vùng đất Lễ Động đã là nơi có dân cư đông đúc, kinh tế phát triển, đời sống văn hóa và tín ngưỡng cũng rất cao mà công lao khởi dựng đầu tiên là Vũ Văn Lộc. Đây là một trong những trang trại còn để lại nhiều dấu tích về thời kỳ khai hoang mở đất đọng lại trong những truyền thuyết và những câu chuyện kể của người dân vùng này.